ETTR staat voor “Expose To The Right” en is een techniek in digitale fotografie waarbij je je foto zo helder mogelijk belicht zonder hooglichten te laten uitbijten (overbelichten). Dit betekent dat de histogramwaarden naar rechts opschuiven, vandaar de naam.
Waarom ETTR gebruiken?
- Minder ruis – Door de sensor meer licht te geven, verminder je ruis in donkere delen (schaduwen).
- Maximale details – Sensoren registreren meer informatie in heldere tonen dan in schaduwen.
- Betere bewerking – Een helderder bestand biedt meer flexibiliteit bij het corrigeren van belichting en contrast in de nabewerking.
Hoe pas je ETTR toe?
- Histogram checken – Zorg ervoor dat het histogram zo ver mogelijk naar rechts schuift zonder dat hooglichten ‘clippen’ (pieken tegen de rand aan).
- Overbelichten zonder details te verliezen – Meestal 1/3 tot 1 stop meer belichten dan je camera suggereert.
- RAW gebruiken – ETTR werkt het beste in RAW, omdat je in nabewerking de belichting makkelijk kunt terughalen zonder kwaliteitsverlies.
Wanneer werkt ETTR goed?
- Landschapsfotografie
- Nachtfotografie
- Studio-opnames met gecontroleerd licht
⚠️ Wanneer NIET gebruiken?
- In JPEG-fotografie (minder herstelmogelijkheden)
- Bij scènes met veel wit (sneeuw, bruiden in witte jurken) – risico op overbelichting
Hoe gebruik je een histogram?
Een histogram is een grafiek die laat zien hoe de helderheidswaarden (tonen) verdeeld zijn in je foto. Het helpt je om te bepalen of je foto onderbelicht, correct belicht of overbelicht is.
Hoe lees je een histogram?
De X-as (horizontaal):
- Links = Schaduwen (donkere tonen)
- Midden = Middentonen (neutrale grijzen)
- Rechts = Hooglichten (heldere tonen)
De Y-as (verticaal):
- Hoe hoger de piek, hoe meer pixels die helderheid hebben.
Wat vertelt een histogram je?
Goede belichting
- Een gelijkmatige verdeling zonder clipping (geen pieken tegen de randen).
Onderbelichting (te donker)
- Grote piek aan de linkerkant (schaduwen), weinig informatie in de hooglichten.
- Oplossing: Sluitertijd verlengen, diafragma openen (lager f-getal) of ISO verhogen.
Overbelichting (te licht)
- Grote piek aan de rechterkant (hooglichten), mogelijk uitgeclipte details.
- Oplossing: Sluitertijd verkorten, diafragma sluiten (hoger f-getal) of ISO verlagen.
Hooglichten uitgeclipt
- Pieken strak tegen de rechterrand → verloren details in lichte delen.
- ETTR helpt om zo veel mogelijk licht te vangen zonder overbelichting.
Schaduwen uitgeclipt
- Pieken strak tegen de linkerrand → verloren details in donkere delen.
- Oplossing: belichting iets verhogen of nabewerking gebruiken.
Hoe gebruik je een histogram in de praktijk?
- Histogram bekijken op je camera
- Bij de meeste camera’s kun je het histogram inschakelen tijdens het fotograferen of in de weergavestand.
- Zorg dat er geen pieken tegen de randen zitten
- Vooral aan de rechterkant (hooglichten) wil je geen clipping, tenzij het een bewuste keuze is.
- Gebruik ETTR als je in RAW schiet
- Beetje overbelichten zonder hooglichten te clippen → later corrigeren in nabewerking (zoals Lightroom).
- Aanpassen van instellingen
- Is het te donker? Diafragma openen, ISO verhogen, sluitertijd verlengen.
- Is het te licht? Diafragma sluiten, ISO verlagen, sluitertijd verkorten.
