Sinds ik mijn MFT camera en lenzen heb verkocht en ben overgestapt naar full frame miste ik een echte “tavel” lens. Maar welke lens moest ik nu aanschaffen.
De keuze voor een lens hangt van zo veel verschillende aspecten af. Hieronder vind je een overzicht van de belangrijkste factoren die bepalen welke lens het meest geschikt is voor jouw specifieke situatie:
1. Doel en onderwerp
Portretfotografie – Een lens met een brandpuntsafstand tussen ≈ 85 mm en 135 mm (full‑frame) levert een natuurlijke perspectief‑compressie en mooie onscherpte (bokeh).
De 40mm-lens zit qua brandpuntsafstand precies tussen de populaire 35mm en 50mm in, maar krijgt vaak minder aandacht.
Veel berust op historische en culturele voorkeur.
De 50mm Lens wordt vaak de “nifty fifty” genoemd. Het is lange tijd dé standaardlens geweest op analoge camera’s met een full-frame sensor (35mm filmformaat). Veel klassieke fotografie-opleidingen en -boeken gebruiken 50mm als uitgangspunt.
Zijn de lichtsterke objectieven (zoals f/1.4, f/1.8 of f/2.8 lenzen) de hogere prijs waard en weegt het, soms veel hogere bedrag, op tegen de voordelen?
Voordelen van lichtsterke objectieven Beter bij weinig licht – Ideaal voor nachtfotografie, binnenshuis of evenementen zonder flits. Mooie onscherpe achtergrond (bokeh) – Perfect voor portretten, waardoor je onderwerp beter loskomt van de achtergrond. Snellere sluitertijden – Minder kans op bewegingsonscherpte. Hogere beeldkwaliteit – Vaak scherper en minder vervorming dan kitlenzen.
Een zoomlens is een veelzijdig en praktisch stuk fotoapparatuur waarmee je de brandpuntsafstand kunt aanpassen, waardoor het gemakkelijker wordt om je onderwerp in te kaderen zonder fysiek dichterbij of verder weg te gaan. Hieronder worden verschillende goede redenen genoemd om te investeren in een zoomlens.
Veelzijdigheid
Breed brandpuntsbereik: Met een zoomobjectief kun je alles vastleggen, van weidse landschappen tot onderwerpen in de verte zonder van objectief te hoeven wisselen. Met een 18-200 mm (FF 11x zoom) objectief kun je bijvoorbeeld een weids landschap (18mm) vastleggen en inzoomen op een onderwerp in de verte (200mm).
Multifunctioneel: Het is ideaal voor reizen, evenementen of dagelijks gebruik als je niet meerdere lenzen wilt meenemen.
Hier zijn 10 redenen waarom elke fotograaf een 50mm lens in zijn cameratas zou moeten hebben:
1. Betaalbaar en toegankelijk
De meeste 50mm lenzen, vooral die met een diafragma van f/1.8, zijn budgetvriendelijk in vergelijking met andere prime lenzen, waardoor ze een uitstekende keuze zijn voor zowel beginners als professionals.
Kijkend naar het plaatje is de Sony te koop voor ca. €200,-, De Canon voor ca. €120,-, de Nikon kost meer dan €500,-
Na het verloren gaan van mijn fullframe zoomobjectief 24/70, het objectief bleek niet tegen een val van ca 1,5 m hoogte te kunnen, sta ik voor de keuze om dit objectief te vervangen door een zelfde zoomobjectief of om te kiezen voor een primeobjectief. Maar welke dan?
De 70mm kant van het zoomobjectief 24/70 heb ik niet zo vaak gebruikt dus staat het voor mij direct vast dat het primeobjectief een groothoek- of standaard brandpuntafstand objectief moet worden. Voor mij en wellicht ook voor jou een van de meest fundamentele keuzes, wordt het een groothoekobjectief of een standaardobjectief.
Back Focus en Front Focus zijn scherpstelproblemen in de fotografie, die meestal voorkomen bij DSLR- of spiegelloze camera’s met verwisselbare lenzen. Deze problemen treden op wanneer het autofocussysteem van een camera onnauwkeurig scherpstelt achter of voor het beoogde onderwerp.
Front focus gebeurt wanneer de camera iets vóór het bedoelde scherpstelpunt scherpstelt. Dit betekent dat objecten die zich dichter bij de camera bevinden dan het onderwerp scherper worden weergegeven, terwijl het bedoelde onderwerp iets onscherp lijkt.
De keuze voor een bepaalde lens is een lastige afweging tussen zaken zoals de techniek, opbouw en prijs van de lens en dan lees je bij de specificaties ook nog eens termen die niet direct duidelijk zijn. In het onderstaande artikel worden enkele veel gebruikte termen zo simpel mogelijk uitgelegd.
Fotografische lenzen en de correctie van licht zijn essentiële aspecten van fotografie en optica, waarbij termen komen kijken die te maken hebben met lichtgedrag, beeldhelderheid en correctie van optische vervormingen.
Definitie: De afstand van de lens tot de beeldsensor (in millimeters) wanneer op een onderwerp is scherp gesteld.
Uitleg: Bepaalt de beeldhoek en de vergroting van het beeld. Kortere brandpuntsafstanden (groothoeklenzen) leggen een groter deel van een scène vast, terwijl langere brandpuntsafstanden (telelenzen) inzoomen op een kleiner deel van de scène.
Diafragma (f-stop)
Definitie: De opening in de lens waardoor licht valt, gemeten in f-stops (bijv. f/2.8, f/5.6).
Uitleg: Bepaalt de hoeveelheid licht die de sensor bereikt en beïnvloedt de scherptediepte. Een groter diafragma (lagere f-stop) laat meer licht door en creëert een ondiepere scherptediepte, terwijl een kleiner diafragma (hogere f-stop) minder licht doorlaat en voor een diepere scherptediepte zorgt.
Chromatische aberratie* – ook wel “Purple/Yellow Fringing” genoemd
Definitie: Het onvermogen van een lens om alle kleuren op hetzelfde punt scherp te stellen, waardoor er kleurfranjes rond de randen van foto’s ontstaan.
Uitleg: Ontstaat doordat lenzen licht van verschillende golflengten ongelijk ombuigen. Achromatische en apochromatische lenzen zijn ontworpen om chromatische aberraties te verminderen of te elimineren.
* Een “aberratie” is een afwijking van het “normale”, (meestal) in de betekenis van meest voorkomende vorm en waar deze afwijking aan een zekere wetmatigheid beantwoordt.
Sferische aberratie
Definitie: Een vervorming die optreedt wanneer lichtstralen die door de randen van een sferische lens vallen, op andere punten worden scherp gesteld dan lichtstralen die door het midden vallen.
Uitleg: Resulteert in een wazig of zacht beeld. Gecorrigeerd door asferische lenselementen te gebruiken die zo zijn gevormd dat alle lichtstralen hetzelfde brandpunt bereiken.
Sferische aberratie
Asferische lenselement
Astigmatisme
Definitie: Een type aberratie waarbij lichtstralen op verschillende punten langs horizontale en verticale vlakken worden scherp gesteld.
Uitleg: Resulteert in een beeld dat er uitgerekt of wazig uitziet langs bepaalde assen. Speciaal gevormde lenzen worden gebruikt om astigmatisme te corrigeren.
Vervorming (loop en speldenkussen)
Definitie: Geometrische afwijkingen waardoor rechte lijnen krom lijken in beelden.
Uitleg: Door loopvervorming bollen lijnen naar buiten (komt vaak voor bij groothoeklenzen), terwijl door speldenkussenvervorming lijnen naar binnen buigen (komt vaak voor bij telelenzen). Gecorrigeerd met lensprofielen in de camera of in de nabewerking.
Vignettering
Definitie: Een vermindering in helderheid of verzadiging aan de rand van een beeld.
Uitleg: Doet zich voor als gevolg van lichtafval, vooral bij grote diafragma’s of bepaalde lensontwerpen. Vignettering kan worden gecorrigeerd of creatief worden gebruikt om het midden van het beeld te benadrukken.
Flare en Ghosting
Definitie: Heldere vlekken of strepen in een beeld die worden veroorzaakt door licht dat weerkaatst op lensoppervlakken.
Uitleg: Kan de beeldkwaliteit verminderen en het contrast verlagen. Lenscoatings (bijvoorbeeld meerdere coatings) worden gebruikt om flare en ghosting te minimaliseren door interne reflecties te verminderen.
Velddiepte (DOF)
Definitie: Het bereik binnen een scène dat acceptabel scherp lijkt.
Uitleg: Gecontroleerd door de grootte van het diafragma, de brandpuntsafstand en de afstand tot het onderwerp. Een ondiepe DOF isoleert het onderwerp, terwijl een diepe DOF een groter deel van de scène scherp houdt.
Beeldhoek
Definitie: De omvang van de scène die door een lens wordt vastgelegd, gemeten in graden.
Uitleg: Hangt af van de brandpuntsafstand en de sensorgrootte. Groothoeklenzen hebben een grote beeldhoek, terwijl telelenzen een kleinere beeldhoek hebben.
Bokeh
Definitie: De kwaliteit van onscherpe gebieden in een beeld.
Uitleg: Beïnvloed door de vorm van het diafragma en het optische ontwerp van de lens. “Goede bokeh is vloeiend en esthetisch aantrekkelijk, terwijl slechte bokeh hard of storend kan zijn.
Scherpvlak
Definitie: Het vlak loodrecht op de lensas waar het beeld scherp is.
Uitleg: Bepaalt het scherpste gebied in het beeld. De scherptediepte wordt gemeten rond het brandpuntsvlak.
Lenselementen en -groepen
Definitie: De afzonderlijke glasstukken (elementen) en hun organisatie (groepen) binnen een lens.
Uitleg: Verschillende elementen en groepen worden gebruikt om aberraties te minimaliseren en de beeldkwaliteit te verbeteren. Complexe lenzen kunnen meerdere elementen in groepen hebben om verschillende aberraties te corrigeren.
Beeldstabilisatie (IS/VR)
Definitie: Een technologie die onscherpte veroorzaakt door camerabewegingen vermindert.
Uitleg: Compenseert kleine bewegingen, waardoor scherpere beelden bij langere sluitertijden mogelijk zijn. Er zijn stabilisatiesystemen in de lens en in de camera.
Diffractie
Definitie: Het buigen van lichtgolven rond de randen van het diafragma, waardoor scherpte verloren gaat bij kleine diafragma’s.
Uitleg: Beperkt de scherpte van beelden bij een te klein diafragma, omdat lichtgolven met elkaar interfereren.
Veldkromming
Definitie: Een type aberratie waarbij het beeldvlak gekromd is, zodat niet alle gebieden tegelijk scherp kunnen zijn.
Uitleg: Gecorrigeerd met behulp van speciale lenselementen om het brandpuntsvlak vlak te houden, waardoor scherpte over het hele beeld mogelijk is.
Deze termen horen bij de wetenschap en kunst van lensontwerp en lichtcorrectie (optica), die samen zorgen voor scherpe beelden van hoge kwaliteit met minimale vervorming. Elke term vertegenwoordigt een uitdaging of oplossing in het optische ontwerp van fotografische lenzen, cruciaal voor het produceren van de gewenste visuele effecten in de fotografie. Hiermee is voor een deel verklaard waarom het “glaswerk” het grootste bezit is van een fotograaf.
Bij het kiezen van objectieven voor reis- of vakantiefotografie wil je een combinatie van veelzijdigheid, draagbaarheid en kwaliteit. Hier zijn verschillende soorten lenzen die bijzonder geschikt zijn voor reizen:
1. All-in-One zoomlenzen (bijv. 18-200 mm, 24-240 mm)
Waarom deze geweldig zijn: Deze lenzen hebben een breed brandpuntsbereik, van groothoek tot telefoto. Hierdoor zijn ze ongelooflijk veelzijdig voor verschillende opnamescenario’s, van landschappen tot portretten en onderwerpen op afstand. Je hoeft niet vaak lenzen te wisselen.
Voorbeelden:
Nikon AF-S DX NIKKOR 18-200mm f/3.5-5.6G ED VR II
Canon EF-S 18-200mm f/3.5-5.6 IS
Sony FE 24-240mm f/3.5-6.3 OSS (Full-frame)
Pros: Gemak, veelzijdigheid.
Cons: Ze hebben vaak kleinere diafragma’s (minder geschikt voor weinig licht) en de beeldkwaliteit is mogelijk niet zo scherp als prime of meer gespecialiseerde zoomlenzen.
2. Standaardzoomlenzen (bijv. 24-70 mm, 18-55 mm voor APS-C)
Waarom deze geweldig zijn: Deze lenzen bieden een uitgebalanceerd bereik voor de meeste reisbehoeften, van groothoekopnamen tot korte telefoto’s. Ze zijn vaak lichter dan alles-in-één lenzen. Ze zijn vaak lichter dan alles-in-één zooms, terwijl de beeldkwaliteit goed blijft.
Voorbeelden:
Nikon AF-S NIKKOR 24-70mm f/2.8E ED VR
Canon EF 24-70mm f/2.8L II USM
Sony FE 24-70mm f/2.8 GM
Pros: Hoogwaardige optiek, veelzijdig bereik voor de meeste situaties.
Cons: Beperkt bereik in vergelijking met langere zooms; relatief zwaar voor een zoom.
3. Groothoekzoomlenzen (bijv. 10-20 mm, 16-35 mm)
Waarom deze geweldig zijn: Ideaal voor het vastleggen van weidse landschappen, architectuur en groepsfoto’s. Als je op reis gaat voor schilderachtige vergezichten of stedelijke verkenningstochten, zijn groothoekzoomlenzen perfect.
Voorbeelden:
Canon EF 16-35mm f/4L IS USM
Nikon AF-S 16-35mm f/4G ED VR
Sony FE 16-35mm f/4 ZA OSS
Pros: Geweldig voor landschappen en architectuur; licht van gewicht.
Cons: Niet ideaal voor portretten of onderwerpen op afstand.
4. Prime lenzen (bijv. 35mm, 50mm)
Waarom het geweldig is: Primaire lenzen zijn vaak kleiner, lichter en hebben een groter diafragma, waardoor ze ideaal zijn voor situaties met weinig licht en een kleine scherptediepte. Ze bieden een uitstekende beeldkwaliteit.
Voorbeelden:
Canon EF 50mm f/1.8 STM
Nikon AF-S NIKKOR 50mm f/1.8G
Sony FE 35mm f/1.8
Pros: Lichtgewicht, scherpe beeldkwaliteit, geweldig voor portretten en straatfotografie.
Cons: Vaste brandpuntsafstand kan beperkend zijn voor variatie in opnamen.
5. Compacte teleobjectieven (bijv. 70-300 mm)
Waarom deze geweldig zijn: Handig als je wilde dieren, verre landschappen of gedetailleerde opnamen van veraf wilt vastleggen. Teleobjectieven met beeldstabilisatie zijn vooral handig op reis.
Voorbeelden:
Canon EF 70-300mm f/4-5.6 IS II USM
Nikon AF-P DX NIKKOR 70-300mm f/4.5-6.3G ED VR
Sony FE 70-300mm f/4.5-5.6 G OSS
Pros: Groot bereik voor verafgelegen onderwerpen.
Cons: Zwaarder en omvangrijker dan standaardzoomobjectieven; langzamer diafragma.
6. Pancake-lenzen (bijv. 24 mm, 40 mm)
Waarom het geweldig is: Pannenkoeklenzen zijn extreem compact en licht, waardoor ze ideaal zijn voor minimalistische reizen. Hoewel ze niet zoomen, zijn ze klein genoeg voor onopvallende straat- of gelegenheidsfotografie.
Voorbeelden:
Canon EF 40mm f/2.8 STM
Sony E 20mm f/2.8
Nikon NIKKOR Z 28mm f/2.8
Pros: Zeer compact, lichtgewicht, goede beeldkwaliteit.
Cons: Geen zoom; beperkte flexibiliteit.
Beste combinatie voor op reis:
Brede tot gemiddelde zoom + Snelle Prime: Een goede combinatie zou een veelzijdig zoomobjectief kunnen zijn (zoals een 24-70 mm of 18-55 mm) voor de meeste situaties, gecombineerd met een snel primair objectief (zoals een 35 mm of 50 mm f/1.8) voor opnamen bij weinig licht en creatieve opnamen.
In-Body Image Stabilization (IBIS) een manier van beeldstabilisatie, wordt meestal gemeten in termen van het vermogen om cameratrillingen en onscherpte te verminderen. Nikon noemt dit VR (vibration reduction)
Dit zijn de belangrijkste maatstaven die worden gebruikt om de IBIS-prestaties een waarde mee te geven:
Stops stabilisatie Dit is de meest gebruikte manier om IBIS-prestaties uit te drukken. Een “stop” staat voor een verdubbeling of halvering van het vermogen van de camera om onscherpte te verminderen. Bijvoorbeeld, 5 stops stabilisatie betekent dat de camera onscherpte kan verminderen met een factor 32 (25) keer. Hoe hoger het aantal stops, hoe beter de IBIS-prestaties.
Onscherptevermindering Deze meetwaarde meet de werkelijke vermindering van onscherpte veroorzaakt door IBIS. Het wordt meestal uitgedrukt als een percentage of een numerieke waarde (bijvoorbeeld 2,5 pixels).
Verlenging sluitertijd Deze metriek meet hoeveel langer een sluitertijd kan worden gebruikt voordat onscherpte merkbaar wordt, dankzij IBIS. Als een camera bijvoorbeeld met 1/15s kan fotograferen zonder onscherpte met IBIS, maar zonder IBIS zou de sluitertijd 1/60s of sneller moeten zijn om onscherpte te voorkomen.
Compensatie cameratrilling Deze meting beoordeelt het vermogen van het IBIS-systeem om verschillende soorten cameratrillingen te compenseren, zoals pannen, kantelen of draaien van de camera.Vergelijking tussen IBIS en Stabilisatie het vergelijken van IBIS met lensstabilisatie is het essentieel om het volgende in overweging te nemen:
Mechanisch vs. sensorgebaseerd IBIS beweegt de camerasensor om trillingen te compenseren, terwijl lensstabilisatie een lenselement beweegt. Beide methoden hebben hun sterke en zwakke punten.
Nauwkeurigheid zoeker IBIS biedt een live preview van de stabilisatie, terwijl lensstabilisatie mogelijk geen nauwkeurige preview biedt via de optische zoeker.
Variatie in de prestaties van in-Body beeldstabilisatieVerschillende cameramodellen en fabrikanten kunnen verschillende IBIS-prestaties hebben, zelfs binnen dezelfde categorie (bijvoorbeeld spiegelloze camera’s of DSLR’s). Factoren zoals de grootte van de sensor, het ontwerp van het IBIS-mechanisme en softwareoptimalisatie kunnen de effectiviteit van IBIS beïnvloeden.
Samengevat wordt de IBIS-prestatie gemeten door een combinatie van stops in trilling vermindering, onscherptevermindering, verlenging van de sluitertijd en compensatie van cameratrillingen. Houd bij het vergelijken van IBIS met lensstabilisatie rekening met de mechanische versus sensorgebaseerde benadering en zoekernauwkeurigheid. Bovendien kunnen de IBIS-prestaties per cameramodel en fabrikant verschillen.
Een van de meest interessante functies in de full-frame Nikon Z-serie camera’s, zoals de Z6, Z7, Z8 en Z9, is de in-body beeldstabilisatie-een functie die in geen enkele Nikon DSLR aanwezig is. Hoewel andere merken al jaren IBIS hebben, zoals Sony, Olympus en Pentax, gebruiken de twee grote DSLR fabrikanten (Canon en Nikon) alleen optische beeldstabilisatie in hun objectieven. Voegt IBIS dan nog iets nieuws toe? Het antwoord is, volmondig JA!
Ik ben John Thomassen, gepensioneerd luchtvaarttechnicus en hobbyfotograaf. Na mijn Marine carrière (MLD) heb ik als docent les gegeven aan vliegtuigonderhoudstechnici in de burger- en militaire luchtvaart en de laatste jaren van mijn werkzame leven in loondienst, reisde ik de wereld rond als internationaal trainer “Industriële gasturbines”. Ik fotografeer met veel plezier vanaf c.a. 1975 (toen v.n. zwart/wit) De technische kant van de fotografie heeft mijn speciale interesse. Hier schrijft ik graag over om het voor een breder publiek begrijpelijker te maken.
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.