Een circulair polarisatiefilter (CPL) is een fotografisch filter dat ongewenste gereflecteerde lichtstralen vermindert en kleuren/contrast verbetert. Het wordt vooral gebruikt om reflecties op water en glanzende oppervlakken te controleren, én om de lucht dieper blauw te maken.
Hier is wat het precies is en hoe het werkt:
Een CPL bestaat uit twee lagen:
Lineair polarisatiefilter
Dit is de eerste laag en filtert het licht door slechts één trillingsrichting (polarizatie) door te laten. Een lineair polarisatiefilter is een stukje glas met een folie. Deze folie bestaat uit kleine moleculen. Deze moleculen liggen netjes gerangschikt op de folie, zodat er een soort traliewerk ontstaat. Op die manier kan alleen het licht uit één richting er nog doorheen, maar alle andere richtingen worden geblokkeerd. Het makkelijkste is het misschien met de tekening hieronder.
Quarter-wave plate (kwartgolfsplaat)
Deze zet het lineair gepolariseerde licht om in circulair gepolariseerd licht, zodat moderne camera’s met autofocus- en lichtmeet-systemen goed blijven functioneren. (Die systemen raken anders verstoord door lineaire polarisatie.)
Kort gezegd:
Een CPL is een lineair polarisatiefilter + een laag die het licht “circulair” maakt zodat je camera er goed mee kan omgaan.
Hoe filtert een CPL het licht?
1. Blokkeert gereflecteerd licht
Reflecties (op water, glas, bladeren, auto’s) zijn meestal lineair gepolariseerd.
Door de voorkant van het filter te draaien, stel je de richting van de lineaire polarisatie in en kun je deze reflecties sterk verminderen of bijna wegfilteren.
2. Versterkt kleuren en contrast
Omdat reflecties worden verminderd, zie je:
- Dieper blauw in de lucht
- Groener gras en bladeren
- Heldere kleuren zonder “glare”
3. Effect afhankelijk van de hoek
Het effect is het sterkst wanneer je 90° ten opzichte van de zon fotografeert.
Recht tegen de zon in of met de zon in je rug is het effect minimaal.
Waarom “circulair”?
Niet omdat het licht rondjes draait in het filter (al gebeurt dat wél, fysisch gezien), maar omdat dit type filter compatibel is met de camera-elektronica.
- Een lineair polarisatiefilter kan autofocus of lichtmeting verstoren.
- Een circulair polarisatiefilter voorkomt dat probleem.
Samenvatting
Een circulair polarisatiefilter:
- Verwijdert gereflecteerd, gepolariseerd licht
- Verbetert kleur en contrast
- Bestaat uit een lineair polarisatiefilter + kwartgolfsplaat
- Is draaibaar om het polarisatie-effect aan te passen
- Is compatibel met moderne camera’s
Lees ook: ND-filters: Lichtregeling
